داستان اضافه وزن،‌ قند خون و دیابت

نان کامل سالم، نانی است که از آرد سبوس‌دار فاقد هرگونه افزودنی (از جمله پرمیکس آهن و اسید فولیک) تهیه شده باشد اما در حال حاضر سبوس که بخش اصلی و مغذی گندم و آرد کامل است، خوراک گاو و گوسفندان می‌شود.
خواص کاربردی آرد سفید باعث شده تا نانواها تمایل بیشتری به خرید آرد بدون سبوس داشته باشند؛ آرد سفید پخت راحت‌تر و خمیر شدن آسان‌تری دارد. به‌طور کلی، ورز دادن خمیر حاصل از آرد سبوس‌دار مهارت بیشتری می‌طلبد بنابراین بسیاری از نانوایان برای صرفه‌جویی در وقت و پخت راحت‌تر نان، تمایل به خریدن آرد سفید از کارخانجات دارند! (منظور از آرد سفید،‌ آردی است که درصدی از سبوس آن گرفته می‌شود،‌ اما به منظور از حذف صد درصد سبوس نیست،‌ اما همان چند درصد که متغیر هستند در هر کارخانه‌ی آرد، مشکلات زیادی را به بار می‌آورد)
نان‌های پخته‌شده از آرد سفید، فیبر کمتر، بافت بهتر و رنگ روشن‌تری دارند. با توجه شیوع چاقی و بیماری‌هایی نظیر دیابت، فشار خون، کبد چرب و بسیاری دیگر از بیماری‌های مزمن در جامعه و با وجود سبک زندگی ماشینی موجود، مردم اگر از خواص مفید نان سبوس‌دار در درمان این بیماری‌ها مطلع شوند، قطعاً حساسیت بیشتری در انتخاب نان‌ها به‌خرج می‌دهند و سراغ نان‌های سبوس‌دار می‌روند که برای سلامتی‌شان بسیار مفیدتر است.
نان‌های سفید که از آرد سفید تهیه می‌شود و سبوس اندکی دارد؛ در گروه «اندیس گلایسمی بالا» قرار می‌گیرد که باعث چاقی و دیابت و اقسام بیماری‌های غیرواگیر نظیر فشار خون، بیماری‌های کلیوی، بیماری‌های قلبی و عروقی و سرطان‌ها مخصوصا سرطان کلون روده بزرگ می شود.
در علم تغذیه، معیاری داریم تحت عنوان «اندیس گلایسمی» یا ضریب قندی که بیانگر قدرت آن ماده خوراکی است که باعث تغییر میزان قند خون افراد می‌شود. منظور، مقدار قند خونی است که بعد از یک ساعت از مصرف آن ماده غذایی بالا می رود. هرچه «اندیس گلایسمی» بیشتر باشد، نشان‌دهنده‌ی آن است که آن ماده‌ی غذایی توانایی آن را دارد که قند خون افراد را بیشتر بالا ببرد.
قندهای ساده مثل قند و شکر یا شیرینی‌های خامه‌ای از این دست، دارای «اندیس گلایسمی» بالایی هستند. نان های سفید که از آرد سفید تهیه می‌شود و سبوس اندکی دارد هم در همین گروه «اندیس گلایسمی بالا» قرار می‌گیرند.
مواد غذایی دارای اندیس گلایسمی بالا مانند «نان سفید»، تغییراتی که ایجاد می‌کند این است که: خیلی سریع قند خون افراد را بالا می‌برد و در پی این رخداد در بدن، سیستم هرمونی بدن برای کنترل شرایط غیرعادی ایجاد شده، انسولین بالایی را در بدن ترشح می کند. لذا در فاصله زمانی کوتاهی بعد از خوردن آن خوراکی باعث می‌شود قند خون به شدت افت کند و مجددا فرد احساس گرسنگی کند. احساس گرسنگی و نیاز بدن به تغذیه بیشتر به مرور فرد را به سمت پرخوری و زیاد خوردن هدایت می‌کند. نکته‎‌ی مهم آن است که بدن این افراد طی زمان به ترشح مقدار بالای انسولین عادت کرده و انسولین بیشتری طلب می‌کند. لذا افرادی که از خوراکی‌های با اندیس گلایسمی بالا استفاده می‌کنند از جمله نان‌های سفید و یا غذاهایی که با آرد قنادی تهیه می‌شود، اینها نهایتا حجم غذایی که می‌خورند، بیشتر خواهد بود و لذا بیشتر درمعرض اضافه وزن و چاقی قرار می‌گیرند. از طرف دیگر مصرف دراز مدت خوراکی‌هایی از این دست به واسطه فشاری که روی سیستم هورمونی تشریح انسولین در لوزالمعده می‌آورد، می‌تواند نهایتاً منجر به آسیب دیدن غده لوزالمعده در ترشح انسولین شود و متعاقباً در طول زمان زمینه ساز برای بروز «دیابت» شود.
نکته‌ی مهم:
کارکرد سبوس در این میان چیست؟ سبوس بخشی از قند اضافی را به خود جذب و با خود دفع می‌کند.
«دیابت» و «چاقی» عامل بوجود آمدن بسیاری از بیماری‌های غیر واگیر نظیر فشار خون، بیماری‌های کلیوی، بیماری‌های قلبی و عروقی و انواع سکته‌ها است. لذا توصیه می شود افراد حتی الامکان در خوراکی‌هایی که با آرد سفید و بدون سبوس تهیه شده استفاده نکنند. و یا اگر هم استفاده می‌کنند مصرف آنها در حد حداقل باشد.